bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir.
(2) Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkrada belirtilen cezaya hükmolunur.
(3) Hakaret suçunun;
• Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı,
• Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı,
• Kişinin mensup bulunduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden bahisle, İşlenmesi halinde, cezanın alt sınırı bir yıldan az olamaz.
(4) (Değişik: 29/6/2005 – 5377/15 md.) Hakaretin alenen işlenmesi halinde ceza altıda biri oranında artırılır.
(5) (Değişik: 29/6/2005 – 5377/15 md.) Kurul hâlinde çalışan kamu görevlilerine görevlerinden dolayı hakaret edilmesi hâlinde suç, kurulu oluşturan üyelere karşı işlenmiş sayılır. Ancak, bu durumda zincirleme suça ilişkin madde hükümleri uygulanır.
Hakaret Suçunun Özellikleri
Hakaret suçunun özelliklerine bakıp sıralayacak olursak;
Soruşturma Usulü
Hakaret suçunun temel hali 5237 sayılı TCK gereğince takibi şikayete bağlı bir suçtur. Bu da demek oluyor ki cumhuriyet savsıcısı mağdurun şikayeti üzerine soruşturma işlemlerine başlayabilecektir. Ancak TCK’daki şekli bakımından hakaret suçunun kamu görevlisine, dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı ve yine kişinin mensup bulunduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden bahisle işlenmesi de mümkündür. İşte şayet hakaret suçu kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işleniyor ise (Cumhurbaşkanına hakarette de) şikayet bir dava şartı olmaktan çıkarılmıştır. Bunun temel sebebi ise kamu yönetiminin itibarının korunmasının kamu görevlisinin şeref ve itibarından daha evveliyatlı olmasıdır. Nihayet hakaretin diğer şekilleri bakımından ise şikayet bir soruşturma şartı olmaya devam etmektedir.
Kovuşturma Usulü
Suçu düzenleyen 5237 sayılı TCK’nın 125’inci maddesinin 3’üncü fıkrasındaki “kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenmesi” halinde(Cumhurbaşkanına hakarette de) hakaret suçunun soruşturulması ve kovuşturulması, şikayete tabi olmayıp re’sen gerçekleştirilir. Diğer bütün hallerde hakaret suçunun soruşturulması ve kovuşturulması mağdurun/mağdurenin yahut belirli şartlar mevcut bulunduğunda suçtan zarar gören 3. kişilerin şikayetine tabidir.
Gözaltı Hükümleri
Hakaret suçunu oluşturan fiil ve davranışlar hukuka aykırı olmakla birlikte nitelik itibari ile haksızlık derecesi failin hürriyetinin kısıtlanması ile ölçülü bulunmadığından yalnızca bu suçun sübut ettiği gerekçesi ile kişinin gözaltına alınması hukuka aykırı olacaktır.
Tutuklama Tedbiri
Tutuklama hükümlerinin uygulanabilmesi için CMK’nın 100’üncü maddesi gereğince, kuvvetli suç şüphesinin varlığını gösteren somut delillerin ve bir tutuklama nedeninin bulunması gerekecektir. Aynı maddenin üçüncü fıkrasında sayılan ve bir tutuklama nedeninin var sayılabileceğini ifade eden suçlar arasında TCK 125 hakaret suçu bulunmamaktadır. Buna rağmen sulh ceza hakimi şüpheli veya sanığın davranışları; delilleri yok etme, gizleme veya değiştirme / tanık, mağdur veya başkaları üzerinde baskı yapılması girişiminde bulunma hallerinden biri hususunda kuvvetli şüphenin vaki olduğu durumda tutuklama koruma tedbirine hükmedebilecektir. Ancak bu teoride mümkün görünmekle birlikte ölçülülük prensibi gereğince yalnızca hakaret suçunun işlendiği gerekçesi ile tutuklama tedbirine hükmedilmemesi gerekir.
Uzlaşma Kurumu
5271 sayılı CMK’nın 253’üncü maddesi gereğince soruşturulması ve kovuşturulması takibi şikayete bağlı olan suçlar uzlaştırma kapsamındadır. Dolayısıyla hakaret suçu uzlaşma kurumunun işletilebileceği/ uzlaşılabilecek suçlar arasındadır. Ancak kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenen hakaret suçu ve cumhurbaşkanına hakaret suçu uzlaştırma kapsamında olan suçlardan değildir. Zira bu suçların takibi şikayete tabi olmayıp suçun mağduru kamudur.
Korunan Hukuki Değer
Hakaret suçunda korunan hukuki değer şeref ve sosyal saygınlıktır. Nitekim TCK 125’in gerekçesinde de hakaret fillinin cezalandırılmasıyla korunan hukuki değerin; kişilerin şerefi, haysiyeti ve namusu, toplum içindeki itibarı, diğer fertler nezdindeki saygınlığı olduğu belirtilmektedir.

